Rząd najwyraźniej wyszedł z założenia, że Polacy kupują stare, nawet kilkunastoletnie samochody sprowadzane z zagranicy tylko dlatego, że są skąpi. Planowane radykalne zmiany w wysokości akcyzy na samochody nowe i używane ma nas z tego skąpstwa zwyczajnie wyleczyć. Z pewnością terapia będzie kosztowna, ale czy skuteczna?
Obowiązująca obecnie stawka akcyzowa zależy od dwóch czynników – pojemności silnika i wartości pojazdu. Dla samochodów z małymi silnikami – o pojemności nieprzekraczającej 2000 ccm – wynosi ona 3,1% wartości pojazdu. W przypadku samochodów wyposażonych w silniki o większej pojemności – powyżej 2000 ccm – wartość akcyzy wynosi odpowiednio 18,5% ceny zakupu. W praktyce oznacza to, iż za sprowadzenie do kraju popularnego wśród polskich kierowców VW Passata 1,9 TDI z rocznika 2003-2004, którego wartość rynkowa wynosi około 12 tys. złotych trzeba zapłacić około 380 złotych.
Nowe przepisy akcyzowe uzależnią wysokość akcyzy od roku produkcji samochodu i pojemności jego silnika, co – przynajmniej pośrednio – ma uwzględniać czynnik środowiskowy. Na potrzeby ustalania wieku pojazdów, które mają być objęte daną stawką akcyzy przyjęto bowiem kolejne okresy stosowania norm emisji spalin. W rezultacie nowe przepisy wprowadzą 32 jasno określone stawki podatku akcyzowego. Liczba ta wynika z ośmiu kategorii pojemności silnika, dodatkowo podzielonych na cztery kategorie wiekowe pojazdów każda – pojazdy wyprodukowane od 2016, pojazdy wyprodukowane w latach 2010-2015 i 2009-2005 oraz samochody wyprodukowane w roku 2004 lub wcześniej. Najniższe stawki zapłacą właściciele pojazdów wyprodukowanych w 2016 roku, najwyższe nabywcy samochodów wyprodukowanych w 2004 roku lub wcześniej. W konsekwencji akcyza na popularnego Passata (rocznik 2003-2004) wzrośnie z około 380 złotych o blisko 652% i wyniesie 2481 złotych.
Zgodnie z założeniami Ministerstwa Finansów nowy podatek ma preferować samochody nowsze, a w przypadku pojazdów o pojemności silnika do 2000 ccm zmiana stawek akcyzy nie ma znacząco wpływać na ich cenę. Założenie wydaje się sprawdzać w przypadku nowej Dacii Lodgy o pojemności silnika 1,6, której cena wynosi około 37,9 tys. zł. Obecnie stawka akcyzy na ten samochód wynosi 926 zł. Po wprowadzeniu zmian wyniesie ona zaledwie 146 złotych więcej (1072 zł). Założenie to natomiast absolutnie nie sprawdza się w przypadku starego Passata (2003-2004) o pojemności silnika 1,9. Różnica w stawce akcyzy może tu wynieść około 2101 złotych. Ale czy to zachęci Polaków do kupowania swojego ulubionego samochodu w salonie? Nowy WV Passat w wersji Limousine może być nasz już od 94 190 złotych, w wersji Variant (następca klasycznego combi) od 98 790 złotych. Dla większości Polaków są to kwoty tak niewyobrażalne, że nawet podniesienie akcyzy o ponad 2 tys. złotych nie wpłynie na ich decyzje zakupowe i wciąż będą szukać okazji za granicą.
Istniej również niebezpieczeństwo, iż właściciele komisów, którzy dotychczas specjalizowali się w handlu sprowadzanymi pojazdami będą próbowali odrobić straty wynikające z podniesienia akcyzy. Może to doprowadzić do podniesienia cen nowszych samochodów oraz cen samochodów o pojemności silnika poniżej 2000 ccm. W konsekwencji na polskich drogach wcale nie zacznie ubywać starych aut. Zacznie natomiast ubywać pieniędzy w portfelach tych, których i tak nie stać na zakup nowych samochodów.
Warto również pamiętać o tym, że zmiany obejmują zarówno samochody osobowe, jak i dostawcze. Oznacza to, że na ewentualne ulgi nie mogą liczyć ani osoby fizyczne, ani przedsiębiorcy.
Stawki akcyzy na samochody od 1 stycznia 2017 roku
Rok produkcji samochodu | ||||
Pojemność silnika | od 2016 | 2010 – 2015 | 2005-2009 | 2004 i starsze |
poniżej 1199 | 424 zł | 474 zł | 524 zł | 574 zł |
1200-1499 | 638 zł | 820 zł | 1230 zł | 1476 zł |
1500-1999 | 1072 zł | 1378 zł | 2067 zł | 2481 zł |
2000-2499 | 1772 zł | 2278 zł | 3417 zł | 4101 zł |
2500-2999 | 3025 zł | 3592 zł | 5388 zł | 6466 zł |
3000-3499 | 4753 zł | 5281 zł | 7922 zł | 9506 zł |
3500-3999 | 6328 zł | 7031 zł | 10547 zł | 12656 zł |
4000 i więcej | 12664 zł | 14664 zł | 16644 zł | 18664 zł |